W mojej ocenie projekt założeń do ustawy o wypłacie świadczeń ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych datowany 16.11.2006 r. jest istotnym krokiem wstecz w stosunku do wcześniej przyjętych rozwiązań. Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych wyraźnie wskazuje, że emeryturę dożywotnią powinniśmy wykupywać w zakładach emerytalnych. Proponowane w projekcie założeń przekazanie wypłaty emerytur dożywotnich do ZUS oznacza w mojej ocenie odwrót od reformy emerytalnej z lat 1997-1999. ZUS nie ma doświadczenia w zarządzaniu środkami w tej skali, nie ma żadnych gwarancji, że będzie czynił to lepiej niż instytucje prywatne. Jednocześnie projekt założeń przerzuca całkowicie ryzyko efektów zarządzania przez ZUS na emerytów, nie gwarantując waloryzacji świadczeń o charakterze kapitałowym w oparciu o zewnętrzny wskaźnik. Tymczasem dopiero waloryzacja przynajmniej o wskaźnik inflacji zapobiega utracie realnej wartości wypłacanych świadczeń. Założenia nie wskazują też jak będzie wyglądała wysokość świadczenia w przypadku strat z działalności inwestycyjnej (ujemnych stóp zwrotu). W mojej ocenie zdecydowanie korzystniejsze dla przyszłych emerytów byłoby, gdyby wypłatą zajmowały się prywatne zakłady emerytalne. Moim zdaniem rolę zakładów emerytalnych mogłyby pełnić także zakłady ubezpieczeń na życie, o ile spełniałyby wymogi dla zakładów emerytalnych i rozpoczęły działalność w zakresie emerytur dożywotnicych z dniem 1 stycznia 2009 r. Emerytury dożywotnie wypłacane przez nie powinny być waloryzowane o wskaźnik inflacji. ZUS powinien mieć do odegrania bardzo istotną rolę przy wypłacie tych świadczeń, ale nie jako podmiot zarządzający środkami emerytów pochodzącymi z OFE, lecz jedynie jako podmiot fizycznie przekazujacy środki emerytom wraz ze świadczeniem z części repartycyjnej oraz jako podmiot zapewniajacy wybór zakładu emerytalnego przez osobę przechodzącą na emeryturę. W oparciu o wskaźniki przygotowane przez zakłady emerytalne oraz informację o wysokości środków zgromadzonych w OFE, ZUS powinien bowiem, każdej osobie zamierzajacej przejść na emeryturę przekazywać informację o wysokości miesięcznego świadczenia w każdym z zakładów emerytalnych (według stanu środków w OFE na dzień sporządzenia informacji), a warunkiem przejścia na emeryturę dożywotnią powinno być wskazanie przez osobę przechodzącą na emeryturę zakładu emerytalnego. Wszystko to powinno ograniczyć wskazaną w uzasadnieniu do projektu założeń asymetrię informacyjną oraz ograniczać koszty akwizycji i funkcjonowania systemu.
Paweł Pelc
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
Komentarz wyraża wyłącznie poglądy jego autora i nie odzwierciedla oficjalnego stanowiska Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego
Paweł Pelc
2006